İnsanoğlunun başta su ve hava olmak üzere, çeşitli akışkanlara hükmetmek, bu akışkanların; geçişini veya durdurulmasını sağlamak, debisini ayarlamak, geri dönüşünü engellemek, akış yönünü değiştirmek, akış basıncını sınırlamak ve akış emniyetini sağlamak gibi amaçlara ulaşmak için kullandığı mekanik cihazlara vana denir.

Bir tesisatı projelendiren mühendisin görevi; var olan veya yeni yapılacak olan bir boru hattında verilmiş çalışma şartları altında, en uygun kontrol imkanını verecek vana, diğer armatürler, vb.. ile en uygun boruları seçmektir. Vanalarda da; debi, çalışma basıncı, sıcaklık, akışkan, korozyon vb.. ile ilgili kabuller ve standartlarla, yönetmeliklerin öngördüğü şartları yerine getirecek armatürün, tipi, anma ölçüsü, anma basıncı, malzemesi vb..’nin tespiti gereklidir.

KELEBEK VANA;

  • 1960’larda üretilmeye başlandı.
  • Tam sızdırmazlık sağlar.
  • Basınç kaybı düşüktür.
  • Hafiftir.
  • Ekonomiktir.
  • Çift yönde sızdırmazlık sağlar.
  • Otomasyona kolay uyarlanır.
  • Küçüktür.
  • Açma, kapama ve akış kontrolü sağlar.
  • Çökeltiden etkilenmez.
  • Sıkışma olmaz.
  • Lastik kolay değişir.
  • Bakım ihtiyaçları azdır.
  • Akışkan ile temas eden kısımları azdır.
  • Akışkanın nispeten serbest, rahat geçişini sağlarlar.
  • Yüksek basınçlar için uygun değildir.
  • Ani açma kapama koç darbeleri yaratabilir.
  • Elastomer kaplamalı vanalarda, elastomerin sıcaklık dayanımına bağlı olarak, nispeten düşük çalışma sıcaklıkları söz konusudur.
  • Kullanım alanları; su, atık su, deniz suyu, sıvı, gıda ve aroma, demir-çelik, gemi, petro-kimya, çimento, gaz, hava ve toz iletimi, kağıt sanayi, güç santrali.

 

          Kelebek Vana

 

KÜRESEL VANA;

  • Yüksek basınca dayanım
  • Yüksek sıcaklığa dayanım
  • Yangın emniyetlidir.
  • Akışkanın serbest, rahat geçişini sağlarlar.
  • Özellikle 2 yollu vanalarda basınç düşümü çok düşüktür. Armatür akış direncinin en düşük olduğu vana tiplerindendir.
  • Gaz akışkanlar için de uygundurlar. Özellikle elastomer contaların kullanılması ile “0 kaçak” sağlanabilmektedir.
  • Vananın her iki yönünden de akış mümkündür.
  • Yapıları sebebi ile ağırlıkları fazladır.
  • Anma ölçüsü büyüdükçe fiyatları nispi olarak pahalılaşmaktadır.
  • Ani açma kapama koç darbeleri yaratabilir.
  • Kullanım Yerleri: Sıcak ve Soğuk Su Tesisatları, Doğal Gaz- Petrol taşıma ana hatları, Gaz dağıtım Tesisatları, Basınçlı hava tesisatları, Petrokimya Tesisleri, Makina İmalatı, Özel Araç İmalatı, Kâğıt imalatı.

Küresel Vana

 

GATE (SÜRGÜLÜ) VANA;

  • Tam açık ve tam kapalı için idealdir.
  • Kısma ve debi ayarı için kullanılmaz.
  • Yerel basınç kayıpları düşüktür.
  • Çift taraflı akış için kullanılabilir.
  • Büyük anma ölçülerinde bile kısa vana boyu söz konusudur.
  • Ucuzdurlar ve rahat bulunabilirler.
  • Yüksek basınçlara uygun tipleri vardır.
  • Hassas akış kontrolü için uygun değillerdir, çünkü akışın kısılması ile milin hareketi arasında belirli bir orantı yoktur. Vana, yaklaşık %75 kapanana kadar, ancak çok düşük oranda bir akış kısılması sağlanabilir. Tam açık veya tam kapalı olarak çalışmaları tercih edilir. Kontrol için yarım açık tutulduğunda, sürgü titreşerek gürültü çıkarıp, sitlere çarpabilir.
  • Tam sızdırmazlık istenen tesisatlar için uygun değildir.
  • Uzun strok yüzünden açma kapama süreleri uzundur.
  • Ölü hacim içermektedirler. Vana içinde kalıntılar birikebilir. Bu kalıntı birikimi, vananın çalışmasını engelleyecek boyutta olabilir. Bakım ihtiyacı fazladır.
  • Açmak için aşırı kuvvet uygulanması gerekebilir. Sıkışmış parçanın sürtünerek açılması, sızdırmazlık yüzeylerinde bozulmalara yol açar. Bu da sızdırma, sit yüzeyinin erozyonu ve sonuçta büyük kaçaklara sebep olur.
  • Yarım açık pozisyonda, debi yüksek ise, sürgü titreşmeye ve gürültü ile yan sitlere çarpmaya başlar.
  • Kullanım Yerleri: Sıcak ve Soğuk Su Tesisatları, Buhar Tesisatları, Petrokimya Tesisleri, Petrol Taşıma Hatları

Gate Vana

 

GLOBE VANA;

  • Kapama, kısma ve ayar için kullanılır.
  • Yüksek basınç direnci oluşturur.
  • Sık açıp kapamaya uygundurlar.
  • Hassas akış kontrolü sağlarlar. Her iki taraftan akış için de kullanılabilirler.
  • Klapenin, sit ile sürtünmesiz, oturarak teması ile iyi bir sızdırmazlık sağlanır. Büyük anma ölçülerinde bile kısa vana boyu söz konusudur.
  • Gaz akışkanlar için de uygundurlar.
  • Çok sık ve çok sayıda açılıp, kapanmaya uygundurlar.
  • Sürgülü vanalara göre, mil klapeyi doğrudan sitin üzerine bastırdığı için, bu kuvvet uygulaması, sızdırmazlığı olumlu etkilemektedir. Bu yüzden, özellikle atmosfere açık tehlike yaratabilecek yüksek basınçlı akışın söz konusu olduğu durumlarda, kapama vanası olarak Sürgülü vana yerine, Globe vanalar tercih edilmektedir.
  • Yapıları itibarı ile basınç kayıpları fazladır.
  • Akış, sadece vana üstünde belirtilmiş yönde mümkündür. İki yönlü çalışmaya uygun değildir.
  • Kullanım yerleri; Sıcak ve Soğuk Su Tesisatları, Buhar Tesisatları, Kızgın Yağ Tesisatları, Petrokimya Tesisleri, Makine İmalatı, Özel Araç İmalatı.

Globe Vana